Snooker jest jedną z gier bilardowych, rozgrywaną na stole do bilarda angielskiego (wymiary ok. 3,6 m x 1,8 m), który jest większy od poolbilardowego, z sześcioma kieszeniami (cztery w rogach oraz dwie znajdujące się w połowie dłuższych boków stołu). W grze uczestniczą dwie strony (dwoje zawodników, dwie drużyny).
Historia
Snooker powstał w 1875 roku na subkontynencie indyjskim. Nazwa została wymyślona przez angielskiego pułkownika sir Neville'a Chamberlaina (zbieżność nazwiska z późniejszym premierem Wielkiej Brytanii przypadkowa). Po raz pierwszy partię snookera rozegrano w kantynie oficerskiej w Jubbulpore w Indiach. Na Wyspy Brytyjskie gra została przewieziona przez innego angielskiego oficera Johna Robertsa. Początkowo grano jedynie bilami czerwonymi, później wprowadzono kolorowe. Pierwsze bile robiono z kości słoniowej, ale z czasem zaprzestano tej praktyki, ze względu na zakaz handlu kością słoniową.
Obecnie snooker jest grą dżentelmenów. W turniejach obowiązuje nienaganny ubiór, którego nieodzownym elementem jest mucha.
Sprzęt
stół – wymiary pola gry: 11 stóp 8 1/2 cala x 5 stóp 10 cali (3569 mm x 1778 mm), z tolerancją obu wymiarów +/- 1/2 cala (+/- 13 mm), wysokość stołu mierzona od podłogi do najwyższej części band wynosi od 2 stóp 9 1/2 cala do 2 stóp 10 1/2 cala (851 mm do 876 mm). Waga: około 1300 kg. Stół powinien być wykonany z mahoniu.
bile – 22, w tym: 15 czerwonych, 6 kolorowych (czarna, różowa, niebieska, brązowa, zielona i żółta). Bile powinny mieć średnicę 52,5 mm, z tolerancją +/- 0,05 mm. Bile powinny mieć jednakową wagę z tolerancją 3 g na komplet.
biała bila rozgrywająca.
kije – kij musi mieć min. 3 stopy (914 mm) i nie może odbiegać od ogólnie przyjętych norm i kształtów.
przyrządy pomocnicze – podpórki pod kije (krzyżak, pająk, słoń, zwany też łabędzią szyjką), przedłużki i nasadki. Zawodnik może używać przyrządów będących w wyposażeniu stołu, jak i przyniesionych przez sędziego lub zawodnika.
Zasady gry
Na stole znajdują się 22 bile: biała, żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa, czarna oraz 15 bil czerwonych. Bila biała nazywana jest bilą rozgrywającą (ang. cue ball). Bile żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i czarna nazywane są bilami kolorowymi. Zadaniem gracza jest uderzanie kijem bili białej w taki sposób, aby pozostałe bile w odpowiednim porządku wpadły do kieszeni. Dozwolone jest tylko uderzanie kijem białej bili. Gracz, który uzyska więcej punktów, gdy na stole nie zostaną już żadne bile, wygrywa.
W pierwszym ruchu gracz ustawia w dowolny sposób białą bilę (przy założeniu, że biała bila nie może dotykać innej bili) w tzw. "polu D", wyznaczonym przez linię bazy oraz półokrąg, jak na rysunku. Zawodnik ma za zadanie uderzyć jedną z bil czerwonych (tzn. uderzając kijem białą bilę spowodować, aby ta trafiła w jedną z bil czerwonych). Jeśli po jego ruchu żadna z czerwonych bil nie znajdzie się w kieszeni, to kolejka przechodzi na drugiego gracza.
Jeśli gracz wbije do kieszeni czerwoną bilę, otrzymuje jeden punkt i obowiązek wbijania jednej z bil kolorowych. Informuje przeciwnika i sędziego, którą bilę wybrał, i stara się ją wrzucić do kieszeni (nie może wybrać bili czerwonej). Jeśli mu się nie powiedzie, kolejka przechodzi na przeciwnika, który wbija najpierw bilę czerwoną za 1 punkt, a następnie wybraną bilę kolorową. Jeśli mu się uda, to otrzymuje odpowiednią liczbę punktów (2 – za żółtą, 3 – za zieloną, 4 – za brązową, 5 – za niebieską, 6 – za różową i 7 – za czarną). Po wbiciu bili kolorowej, bila ta wraca na stół na swoje oznaczone miejsce i gracz przystępuje do wbijania następnej bili czerwonej. Bile czerwone nie wracają na stół, zaś bile kolorowe – wracają na swoje miejsce (rys.). Jeśli miejsce danej bili jest zajęte, to bilę umieszcza się w (wolnym) punkcie bili o najwyższym nominale.
Jeżeli gracz wbije ostatnią czerwoną bilę i przypadającą na nią kolorową, rozpoczyna wbijanie po kolei wszystkich bil kolorowych, które teraz po wbiciu do kieszeni już nie wracają na stół. Kolejność wbijania bil kolorowych jest taka sama jak ich wartość punktowa, a więc: żółta, zielona, brązowa, niebieska, różowa i ostatnia czarna.
Faule
Faul oznacza, że przeciwnik dostaje 4 punkty, albo wartość bili rozgrywanej, w zależności od tego, która liczba jest większa. Zawodnik, którego przeciwnik sfaulował, może zadecydować, czy będzie sam kontynuował grę, czy odda kolej przeciwnikowi (w niektórych sytuacjach może nakazać przeciwnikowi grę z poprzedniego ustawienia). Termin snooker oznacza sytuację, gdy zawodnik nie może bezpośrednio uderzyć odpowiedniej bili, gdyż na drodze stoją bile innego koloru, i musi próbować uderzać od bandy lub z odpowiednią rotacją, ryzykując faulem.
Liczba punktów zdobytych podczas jednego podejścia do stołu to break. Najwyższy możliwy break uzyskuje się, jeśli po każdej wbitej bili czerwonej zostanie wbita bila czarna; wynosi on 147 punktów. Możliwe jest też wbicie w breaku 155 punktów, jeśli zawodnik zacznie od wolnej bili (ang. free ball), czyli uzyska po faulu przeciwnika możliwość zagrywania bili kolorowej, punktowanej jak czerwona. Nie jest możliwe osiągnięcie w breaku 162 punktów - ewentualne wbicie czarnej w dogrywce po osiągnięciu breaka 155 punktów jest traktowane jako osobne podejście. Osiągnięcie lub pobicie bariery 100 punktów (tzw. century break) witane jest zawsze przez publiczność gromkimi brawami.
Turnieje i zawodnicy
Rozgrywane są turnieje snookera. Gracze grają zwykle systemem pucharowym, grając ze sobą mecze, najczęściej do 5 frame'ów. Frame'em jest nazywana jedna partia przy stole.
Do najbardziej prestiżowych turniejów należą: Mistrzostwa Świata, UK Championship, Masters (zaproszeniowy), British Open, Grand Prix, Welsh Open, China Open, Malta Cup, Irish Masters, Pot Black (zaproszeniowy, jednodniowy), Northern Ireland Trophy.
Do najlepszych zawodników snookera na świecie współcześnie należą: Ronnie O'Sullivan, Stephen Hendry, Stephen Maguire, Matthew Stevens, John Higgins, Peter Ebdon, Jimmy White, Mark J. Williams, Stephen Lee, Ken Doherty, Alan McManus, Graeme Dott, Joe Perry, Steve Davis, Mark King, Shaun Murphy, David Gray , Marco Fu, Neil Robertson, John Parrott, Ryan Day, Ding Junhui.
poleca:
